بونیادی موسەممەت لە شیعری نوێی کوردیدا
DOI:
https://doi.org/10.56422/ka.1.59.534Keywords:
موسەممەت، بەند، ناوبەند، موسەممەتی تەرجیع، موسسەممەتی تەرکیب، موسەممەتی تەرجیعی تەرکیبAbstract
ئەم توێژینەوەیه ، هەوڵێكە بۆ خستنەڕووی بونیادی ئەو دەقانەی كە لە قۆناغی نوێبوونەوەی
شیعری کوردی ) ١٩١٨ – ١٩٧٠ ( لە چوارچێوەی قاڵبی موسەممەتدا داڕێژراون، بۆ ئەو مەبەستەش،
بە نموونەی شیعری، باس لە تایبەتمەندییەکانیان کراوە.
موسەممەت لە شیعری کلاسیکیی کۆندا پێڕەو کراوە، بەڵام وەک قاڵبێکی هونەری لە قۆناغی
نوێبوونەوەدا، گۆڕانکاری و نوێکردنەوە و داهێنانی زۆری تێدا کراوە، کە وەک بابەتێکی گرنگ و جێی
بایەخ بووەتە پرسی ئەم توێژینەوەیە.
بایەخی ئەم توێژینەوە لەوەدایە كە تایبەتە بە لێكۆڵینەوە لە هونەری موسەممەت، بەو واتایەی
پانتاییەكی فراوانری بۆ لێكۆڵینەوە لە بونیادی موسەممەتدا ڕەخساندووە، چونكە پێشر ئەگەر باس
لە موسەممەت كرابێ، لە سنووری بابەتی دیکە و بە تێکەڵی لەپاڵ قاڵبی دیکەی شیعرییەوە بووە.
ئەمەش وای کردووە، بە وردی لێی نەکۆڵدرابێتەوە و پەی بە زۆر هەوڵی داهێنەرانەی شاعیرانیشان
نەبردرێ. لەم توێژینەوەیەدا بە پشتبەسن بە تیۆری هونەرەکانی ئەدەب )نظریة فنون الادبیة(
و بە میتۆدی وەسفی شیكردنەوە بۆ شێوازی بونیادی موسەممەتەکانی قۆناغی نوێکردنەوەی
شیعری کوردی دەکرێت. بەو هیوایەی ببێتە سەرچاوەیەكی بەسوود بۆ لێكۆڵینەوەی زیاتر و
خستنەڕووی قاڵبی موسەممەت لە چوارچێوەی دیوانی شاعیرانی كورد بە شێوەیەکی سەربەخۆ.
ئەم لێكۆڵینەوەیە بە چەند ئەنجامێكی تازە گەیشتووە، كە پێشر سەبارەت بە موسەممەت، باسی
لێوە نەكراوە.
