كاریگه ریی شارستاني هتی خۆرهه ڵاتی كۆن له سه ر ئایینی ناوچەی ئورارتو
:
https://doi.org/10.56422/ka.2.60.338:
ئورارتو - بیرباوه‌ڕیی ئورارتوییه‌كان - ئایینی ڕۆژهه‌ڵاتی كۆن - خوداكانی ئورارتو - مێژووی كۆنی كوردپوختە
ئایینی ئورارتو ئایینێكی فر هخواوەندە ، خاوه نی 79 خواو هندی سه ر هكی بوون، ئه م شانشین ه
دوو پایت هختی ه هبوو، یه كیان سیاسی، ك ه شاری )توشپا( واتە )وان(، ئه وه ی تریان ئایینی،
كه شاری )ئ هردینی( واتە )موساسیر( بوو ه. ب هگشتی ئ هو توخمانه ی ئایینه كانیان پێك ده هێنا
بریتی بوون له هۆكاری جوگرافی و مرۆیی. ئه م ئایین ه ب ه پله ی ی هك هم ل ه ژێر كاریگه ریی
شانشین هكانی د هوروبه ریاندا بوون، ك ه له بواری ئایینیدا خاو هنی مێژوو یه كی دێرین بوون،
ل هوانه خورییه كان، هیتییه كان، ئێران و دۆڵی دوو ڕووبار، ئه م كاریگه ریی هش ل ه خواو هند هكان و
په رستگاكان و ڕێوڕ هسمه ئایینییه كان خۆی ده بینیه و ه.
چه ندین خواوه ندی گرینگی ئورارتییه كان ڕه گه ز هك هی بۆ میلله تانی تری ناوچ هك ه ده گه ڕێته وه ،
ل هوان ه هه ر سێ خواو هندی سه ره كیی خالدی و ت هیشه با و شیوینی. ئه م ه جگ ه ل ه خواو هند ه
لاوه كییه كانی تر وه ك ئوا، هوبا، ناله ینی...هتد.
لە کاتێکدا بوونی خواوەندەکان لە کایەی د هوڵه تدا پێگه یه كی تایبه ت ب هخۆی هه بوو، تێبینی
ئه و ه كراوە، کە ه هندێ خواوەند هەبوون کە ناوەکانیان نادیارن و ب ه خواوەندە ناوخۆییەکان، یان
ئ هو توخمان هی پێشر پیرۆز نەکراون دەستیان پێ کردووە، به ڵام بە تێپ هربوونی كات شێو هی
نه ریتیان و هرگرتووە، بۆیە دەتوانرێت ئایینی ئورارتو وەک ")دیاردەیەکی زیندوو(" لە سەردەمی
خۆیدا هەست پێ بکرێت. بەم شێوەیە دەکرێ بڵێین ئایینی ئورارتو ڕەنگدانەوەی گەشەسەندنی
کولتووری و مێژوویی خودی و میلل هتانی د هوروبه ر بووە. بەپێی ڕەوتی ڕۆژگار بە بەردەوامی نوێ
بوونەتەوە.
